Rewolucja przemysłowa w Niemczech rozpoczęła się około sto lat później niż w Wielkiej Brytanii, Francji i Belgii, częściowo dlatego, że Niemcy stały się zjednoczonym krajem dopiero w 1871 roku.
Utworzenie Deutscher Zollverein (Niemiecka Unia Celna) w 1834 r. i rozbudowa systemów kolejowych były głównymi siłami napędowymi niemieckiego rozwoju przemysłowego i unii politycznej. Od 1834 r. zniesiono bariery taryfowe między coraz większą liczbą niemieckich landów Kleindeutschland. W 1835 r. pierwsza niemiecka kolej połączyła frankońskie miasta Norymberga i Fürth – okazała się tak skuteczna, że dekada lat czterdziestych XIX wieku przyniosła „manię kolejową”. we wszystkich landach niemieckich. Między 1845 a 1870 rokiem zbudowano 8000 kilometrów torów, a w 1850 roku Niemcy budowały własne lokomotywy. Z czasem do unii celnej przystąpiły inne kraje niemieckie i zaczęły łączyć swoje linie kolejowe, które zaczęły łączyć ze sobą zakątki Niemiec. Rozwój wolnego handlu i systemu kolejowego w całych Niemczech zintensyfikował rozwój gospodarczy, który otworzył nowe rynki dla lokalnych produktów, stworzył pulę menedżerów średniego szczebla, zwiększyło zapotrzebowanie na inżynierów, architektów i wykwalifikowanych mechaników oraz pobudziło inwestycje w węgiel i żelazo.
Innym czynnikiem, który napędzał niemiecki przemysł, było ujednolicenie systemu monetarnego, częściowo możliwe dzięki zjednoczeniu politycznemu. Marka niemiecka, nowy system monetarny oparty na złocie, został wprowadzony w 1871 r. Jednak system ten nie wszedł w pełni do użytku, ponieważ srebrne monety zachowały swoją wartość do 1907 r.
Zwycięstwo Prus i ich sojuszników nad Napoleonem III we Francji w wojnie francusko-pruskiej w latach 1870-1871 oznaczało koniec francuskiej hegemonii w Europie i doprowadziło do proklamacji Cesarstwa Niemieckiego w 1871 r. Powstanie imperium nieodłącznie wiązało Europę z rzeczywistością nowej, zaludnionej i uprzemysłowionej siły, posiadającej znaczną i niezaprzeczalnie rosnącą obecność gospodarczą i dyplomatyczną. Wpływ francuskich zasad ekonomicznych zaowocował ważnymi reformami instytucjonalnymi w Niemczech, w tym zniesieniem feudalnych ograniczeń sprzedaży dużych majątków ziemskich, zmniejszeniem władzy cechów w miastach i wprowadzeniem nowego, bardziej efektywnego prawa handlowego. Niemniej jednak decyzje polityczne dotyczące gospodarki imperium były nadal w dużej mierze kontrolowane przez koalicję „żyta i żelaza”, czyli pruskich właścicieli ziemskich Junkerów na wschodzie i przemysłu ciężkiego Ruhry na zachodzie.
Jeśli chodzi o politykę i społeczeństwo, w latach 1881-1889 kanclerz Otto von Bismarck promował prawa zapewniające ubezpieczenie społeczne i lepsze warunki pracy. Ustanowił pierwsze na świecie państwo opiekuńcze. Niemcy jako pierwsze wprowadziły programy ubezpieczenia społecznego, w tym powszechną opiekę zdrowotną, obowiązkową edukację, ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie wypadkowe, ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy i emeryturę. Co więcej, powszechna polityka edukacyjna rządu zaowocowała tym, że Niemcy osiągnęły najwyższy na świecie wskaźnik alfabetyzacji – 99% – poziom edukacji, który zapewnił narodowi więcej osób dobrze radzących sobie z liczbami, więcej inżynierów, chemików, optyków, wykwalifikowanych pracowników dla swoich fabryk, wykwalifikowanych menedżerów, doświadczonych rolników i wykwalifikowanego personelu wojskowego.
Do 1900 roku Niemcy wyprzedziły Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone w produkcji stali. Niemiecki cud gospodarczy spotęgował także bezprecedensowy wzrost liczby ludności z 35 mln w 1850 r. do 67 mln w 1913 r. Od 1895 do 1907 r. liczba pracowników zatrudnionych przy budowie maszyn podwoiła się, z pół miliona do ponad miliona. Tylko 40% Niemców mieszkało na wsi do 1910 r., co stanowi spadek w porównaniu z 67% w chwili narodzin Cesarstwa. Przemysł stanowił 60 procent produktu narodowego brutto w 1913 roku. Niemiecki przemysł chemiczny stał się najbardziej zaawansowany na świecie, a do 1914 roku kraj produkował połowę światowego sprzętu elektrycznego.
Szybki postęp w dojrzałość przemysłową doprowadził do drastycznej zmiany sytuacji gospodarczej Niemiec – z gospodarki wiejskiej w głównego eksportera wyrobów gotowych. Stosunek produktu gotowego do całkowitego eksportu skoczył z 38% w 1872 r. do 63% w 1912 r. W 1913 r. Niemcy zdominowały wszystkie rynki europejskie. Do 1914 roku Niemcy stały się jednym z największych eksporterów na świecie.
Republika Weimarska i III Rzesza
Naziści doszli do władzy, gdy bezrobocie było bardzo wysokie, ale później osiągnęli pełne zatrudnienie dzięki masowym programom robót publicznych, takim jak Reichsbahn, Reichspost i Reichsautobahn. W 1935 roku zbrojenie z naruszeniem traktatu wersalskiego włączono do gospodarki.
Polityka gospodarcza po kryzysie finansowym po 1931 r., polegająca na ekspansywnej polityce fiskalnej (ponieważ Niemcy były poza standardem złota), była zalecana przez ich nienazistowskiego ministra gospodarki Hjalmara Schachta, który w 1933 r. został prezesem banku centralnego. Hjalmar Schacht później zrzekł się tego stanowiska w 1938 roku i został zastąpiony przez Hermanna Göringa.
Polityka handlowa III Rzeszy miała na celu samowystarczalność, lecz przy braku surowców Niemcy musiałyby utrzymywać powiązania handlowe na podstawie dwustronnych preferencji, kontroli dewizowej, kontyngentów importowych i subsydiów eksportowych w ramach tak zwanego „nowego planu” (Neuer Plan) z 19 września 1934 r. „Nowy plan” opierał się na handlu z krajami słabiej rozwiniętymi, które miały handlować surowcami za niemiecką walutę oszczędzającą towary przemysłowe. Europa Południowa była lepsza niż Europa Zachodnia i Ameryka Północna, ponieważ nie mogło być żadnych blokad handlowych. Polityka ta stała się znana jako polityka Grosswirtschaftsraum („większy obszar gospodarczy”).
Ostatecznie partia nazistowska nawiązała silne relacje z wielkim biznesem i zlikwidowała związki zawodowe w 1933 r. Doprowadziła do utworzenia m.in. Narodowej Służby Pracy (RAD), Niemieckiego Frontu Pracy (DAF) w celu ustalenia godzin pracy, Beauty of Labour (SDA).
Zachodnie Niemcy
Począwszy od zastąpienia Reichsmarki marką niemiecką jako prawnym środkiem płatniczym, długotrwały okres niskiej inflacji i szybkiego wzrostu przemysłowego był nadzorowany przez rząd kanclerza Niemiec Konrada Adenauera i jego ministra gospodarki Ludwiga Erharda, podnosząc Niemcy Zachodnie z klęski po wojnie do rangi jednego z najbardziej rozwiniętych krajów współczesnej Europy.
W 1953 r. zdecydowano, że Niemcy zwrócą 1,1 miliarda dolarów otrzymanej pomocy. Ostatnia spłata nastąpiła w czerwcu 1971 roku.
Oprócz tych czynników, ciężka praca i długie godziny na pełnych obrotach wśród ludności w latach pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i wczesnych siedemdziesiątych oraz dodatkowa siła robocza dostarczana przez tysiące gastarbeiterów („pracowników gościnnych”) stanowiły istotną podstawę dla ożywienia gospodarczego.
Wschodnie Niemcy
Na początku lat pięćdziesiątych Związek Radziecki przejął reparacje w postaci produktów rolnych i przemysłowych i zażądał dalszych wysokich płatności odszkodowawczych. Śląsk wraz z Górnośląskim Zagłębiem Węglowym oraz Szczecin, ważny port naturalny, zostały utracone na rzecz Polski.
Eksport z RFN przekroczył 323 miliardy dolarów w 1988 roku. W tym samym roku Wschodnie Niemcy wyeksportowały towary o wartości 30,7 miliardów dolarów; 65% do innych państw komunistycznych. Niemcy Wschodnie miały zerowe bezrobocie.
W 1976 roku średni roczny wzrost PKB wyniósł około 5,9%.
Republika Federalna
Od 2013 r. Niemcy są trzecim co do wielkości eksporterem i trzecim co do wielkości importerem na świecie, wytwarzając największą nadwyżkę handlową jako krajowa gospodarka.
Niemiecka gospodarka na początku XXI wieku praktycznie znalazła się w stanie stagnacji. Najgorsze dane dotyczące wzrostu odnotowano w 2002 r. (+ 1,4%), 2003 (+ 1,0%) i 2005 (+1,4%). Bezrobocie było również chronicznie wysokie. Z powodu tych problemów, wraz ze starzeniem się społeczeństwa Niemiec, system opieki społecznej znalazł się pod znacznym obciążeniem. To skłoniło rząd do przeforsowania zakrojonego na szeroką skalę programu reform zacieśniających pas, Agenda 2010, w tym reform rynku pracy znanych jako Hartz I – IV.
W dalszej części pierwszej dekady 2000 r. gospodarka światowa odnotowała wysoki wzrost, na którym skorzystały również Niemcy jako czołowy eksporter. Niektórzy przypisują reformom Hartza osiągnięcie wysokiego wzrostu gospodarczego i spadku bezrobocia, ale inni twierdzą, że spowodowały one masowy spadek poziomu życia, a jego skutki są ograniczone i tymczasowe.
Nominalny PKB Niemiec skurczył się w drugim i trzecim kwartale 2008 r., wprowadzając kraj w techniczną recesję po globalnym i europejskim cyklu recesji. Niemiecka produkcja przemysłowa spadła do 3,6% we wrześniu w stosunku do sierpnia. W styczniu 2009 roku niemiecki rząd za kadencji Angeli Merkel zatwierdził plan stymulacji gospodarczej o wartości 50 miliardów euro (70 miliardów dolarów) w celu ochrony kilku sektorów przed spowolnieniem i późniejszym wzrostem stopy bezrobocia. Niemcy wyszły z recesji w drugim i trzecim kwartale 2009 r., głównie z powodu odreagowania zamówień produkcyjnych i eksportu – zwłaszcza spoza strefy euro – oraz stosunkowo stałego popytu konsumpcyjnego.
Niemcy są członkiem-założycielem UE, G8 i G20 oraz największym światowym eksporterem w latach 2003–2008. W 2011 r. Pozostały trzecim co do wielkości eksporterem i trzecim co do wielkości importerem. Większość eksportu kraju dotyczy maszyn, zwłaszcza samochodów, towarów chemicznych i metali. Niemcy są wiodącym producentem turbin wiatrowych i technologii energii słonecznej. Coroczne targi i kongresy odbywają się w miastach w całych Niemczech. Rok 2011 był rekordowy dla niemieckiej gospodarki. Niemieckie firmy wyeksportowały towary o wartości ponad 1 biliona euro (1,3 bln USD), co jest najwyższym wynikiem w historii. Liczba osób pracujących wzrosła do 41,6 mln, co jest najwyższą odnotowaną liczbą.
Do 2012 r. niemiecka gospodarka pozostawała silniejsza w porównaniu z lokalnymi sąsiednimi krajami.
